Lato to czas, kiedy w Lizbonie, okolicach, jak również w całym kraju popularne są liczne portugalskie święta, festiwale i koncerty. Portugalczycy lubią zabawę na świeżym powietrzu, muzykę i taniec. Spędzając całe lato i jesień w Portugalii miałam okazję uczestniczyć w kilku z nich i bliżej się im przyjrzeć. Będąc przez dłuższy czas w Lizbonie od razu można zauważyć, że oprócz dużej ilości słońca, pięknych plaż i śródziemnomorskiego klimatu, region ten obfituje w liczne wydarzenia związane z kulturą, historią, muzyką, sztuką oraz sportem.
Każdy dystrykt Portugalii ma swoje własne lokalne tradycje. W tym poście skupię się jednak na samej Lizbonie i jej okolicach. Opiszę więc lokalne typowe dla tego regionu portugalskie święta i festiwale odbywające się co roku latem lub wczesną jesienią.
Santos Populares
Jeśli odwiedzicie Lizbonę w czerwcu, możecie spodziewać się tutaj mnóstwa ulicznych stoisk, gdzie można zjeść świeże sardynki prosto z grilla, biesiadnej muzyki i tłumów ludzi świętujących na ulicach w centrum miasta. To właśnie Festas dos Santos Populares, czyli portugalskie święto i festiwal na cześć trzech świętych: Antoniego, Jana i Piotra. W praktyce ludzie w tym czasie głównie biesiadują i tańczą. Dodam jeszcze, że święto to jest jednym z najdłuższych, z jakimi się spotkałam, ponieważ trwa cały czerwiec! Punktem centralnym całego festiwalu jest 12 i 13 czerwca. który jest dniem imienin św. Antoniego – patrona Lizbony. W tym czasie odbywają się też największe uroczystości.
Santos Populares to również festiwal sardynek, które są jego symbolem. W czerwcu rozpoczyna się bowiem sezon na te rybki. Dlatego wszędzie na ulicach można wtedy spotkać ludzi serwujących świeże, gorące sardynki prosto z grilla. W powietrzu unosi się zapach grillowanych sardynek i bazylii, która jest tutaj symbolem miłości. Obdarowanie więc kogoś w tym czasie bazylią oznacza wyznanie uczucia. Dlatego Santos Populares jest także świętem miłości.
Poniższe zdjęcia zostały zrobione w najbardziej imprezowej dzielnicy Lizbony, Bairro Alto późnym wieczorem. Ludzie świętują tutaj do białego rana, jak przystało na południe Europy. Podczas czerwcowego święta centrum miasta zamienia się w jedną wielką imprezę. Ulice są pozamykane, przez co ruch uliczny jest znacznie utrudniony. Natomiast ludzi jest tyle, że ciężko swobodnie przejść. Wszędzie słychać biesiadną, często lokalną folkową muzykę, a wszyscy dosłownie tańczą na ulicach.
Oprócz sardynek (port. sardinhas) na stoiskach można kupić ślimaki (port. caracois), które są jedną z ulubionych przekąsek do piwa. Do picia natomiast mamy do wyboru piwo lub zimną czerwoną sangrię z lodem.
Podczas festiwalu stare centrum miasta, czyli Bairro Alto i Alfama ozdobione jest kolorowymi girlandami i lampkami, co wygląda pięknie szczególnie w nocy. Dlatego już sam spacer tutaj jest przeżyciem. Jeśli uda Wam się być w Lizbonie w tym czasie, warto wyjść z domu po 20, ponieważ dopiero wtedy zaczyna się tu życie. Następnie wtopić się w tłum, spacerować uliczkami pełnymi dekoracji i spróbować grillowanych przysmaków. Dla mnie udział w wydarzeniu był bardzo ciekawym doświadczeniem i świetnym sposobem na poznanie nowych ludzi. Do tego portugalskie sardynki uważam za naprawdę smaczne.
Festas da Moita
O tym wydarzeniu dowiedziałam się od dobrych znajomych, których poznałam w Portugalii. Moita jest niewielką miejscowością, która znajduje się niedaleko Lizbony po drugiej stronie rzeki Tag. Co roku we wrześniu odbywa się tutaj festiwal trwający aż 10 dni podczas którego mają miejsca różne ciekawe atrakcje. Jak widać portugalskie święta mają to do siebie, że trwają długo. Do atrakcji podczas wydarzenia należą miedzy innymi koncerty, regaty – czyli wyścigi tradycyjnych portugalskich łodzi oraz walki byków, o których wspomnę w dalszej części wpisu.
Do Moity dotarliśmy po godzinie 22:00 bezpośrednim autobusem ze stacji Oriente w Lizbonie. Skala wydarzenia okazała się większa niż myśleliśmy. Miasteczko Moita mimo swoich niewielkich rozmiarów praktycznie w całości zamienione było w festiwal. Wszędzie leciała głośna muzyka, a na dwóch scenach na żywo występowały portugalskie zespoły. Ulice natomiast ozdobione były dekoracjami świetlnymi. Poza tym prawie na każdym rogu można było kupić coś do jedzenia lub picia.
Jedną z ciekawostek, które zwróciły naszą szczególną uwagę były widoczne tutaj wpływy kultury brazylijskiej. Przy niektórych domach słuchać było brazylijską muzykę, a na stoiskach można było kupić brazylijskie grillowane mięso – churrasco. Do jednym z najpopularniejszych drinków była również brazylijska caipirinha przyrządzany na bazie alkoholu z trzciny cukrowej z dodatkiem limonki i kruszonego lodu.
Kiedy doszliśmy do centrum, naszą uwagę od razu zwrócił fakt, że niektóre ulice są zagrodzone drewnianymi płotkami i posypane piaskiem. Jak się po chwili okazało, do środka wypuszczono byki. Do tej pory corrida i wszystkie wydarzenia związane z bykami kojarzyły mi się raczej z Hiszpanią. Jednak po odwiedzeniu Portugalii okazało się, że tutaj również znajdują się areny przeznaczone do walk z bykami, a sama tradycja jest równie popularna. Natomiast w mniejszych miejscowościach urządzane są festiwale, podczas których do ogrodzonej przestrzeni w centrum miasta wypuszczane są byki – tak właśnie było tutaj, a taki rodzaj sportu/wydarzenia nazywany jest touradą.
Kilka słów na temat portugalskiej tourady
Tourada to rodzaj wydarzenia – pojedynku człowieka z bykiem organizowanego na arenie lub w wyznaczonych miejscach na ulicach mniejszych miejscowości w Portugalii. Ten odpowiednik hiszpańskiej corridy, różni się jednak tym, że na koniec nie zabija się byka. Tak przynajmniej mówi portugalskie prawo, które zakazuje pozbawiania życia zwierzęcia. Również samo wydarzenie wygląda trochę inaczej. W Portugalii można bowiem spotkać różne odmiany walk z bykami. Od tych odbywających się na arenie, gdzie uczestnicy w specjalnych strojach oraz konno odgrywają prawdziwy spektakl, do tych ograniczających się do amatorskich przepychanek ze zwierzęciem.
Jak wyglądała tourada podczas festiwalu?
W samej Moicie również znajduje się arena. Jednak podczas festiwalu o różnych porach dnia byki wypuszczane są dosłownie na ulice. Natomiast dookoła ogrodzenia, a nierzadko również wewnątrz stoją obserwatorzy. Są to głównie młodzi mężczyźni, lecz można zauważyć też osoby, starsze, dzieci i całe rodziny, dla których są to prawdziwe portugalskie święta, które regularnie celebrują co roku.
Cała tourada trwa tutaj często do późna, a w naszym przypadku aż do 2:00 w nocy. Co ciekawe mieszkańcy okolicznych domów wychodzą z mieszkania bezpośrednio do ogrodzonej przestrzeni, gdzie znajduje się byk. Bramy wejściowe są osłonięte jedynie drewnianymi ściankami o wysokości około 1 metra. Mają one na celu zapewnienie ochrony przed atakiem zwierzęcia. Niektórzy mężczyźni siedzą na drzewach, inni biegają dookoła byka chcąc sprowokować jego atak. Całość wygląda bardzo amatorsko i dosłownie każdy może wejść do środka i zmierzyć się z rywalem. Na miejscu nie ma też specjalnych służb, które pilnowałyby porządku. Wszystko dzieję się na własną odpowiedzialność.
W mojej opinii tourada to dość kontrowersyjne wydarzenie, ponieważ zwierzę jest przez długie godziny zaczepiane przez mężczyzn, którzy przeskakują przez ogrodzenie, podbiegają do byka i drażnią go na różne sposoby. Rozwścieczony byk zaczyna więc atakować ostatecznie uderzając rogami w drewniane barierki. Niekiedy zdarza się, że poleje się krew. Nie ma się jednak co dziwić, bowiem każdy robi to z pełną świadomością licząc się z ryzykiem. Bardziej szkoda mi jest zwierzęcia, które pozbawione jest wyboru.
Feira de Outubro
Kolejny portugalski festiwal – Feira de Outubro odkryłam zupełnie przypadkiem podróżując po okolicach Lizbony. Pewnego dnia postanowiłam przyjechać do miasteczka Vila Franca de Xira mając wolny dzień. Wybrałam więc tą miejscowość losowo, chcąc zobaczyć jakieś lokalne miejsce z dala od turystycznych atrakcji. Okazało się, że byłam tutaj jedyną turystką. Feira de Outubro to po polsku „targi październikowe”. Można tu wtedy kupić rozmaite lokalne produkty portugalskich marek, zobaczyć pokazy rzemieślnictwa oraz oglądać walki z bykami, na które akurat trafiłam. Portugalskie święta są bowiem często celebrowane poprzez pokazy walk z bykami. Szczególnie te w mniejszych miejscowościach, w których znajduje się także arena.
W Vila Franca de Xira niedaleko dworca również znajduje się arena do walk z bykami. Podczas tego festiwalu o wyznaczonych godzinach odbywają się więc tutaj corridy. Jednak większość imprezy w ciągu dnia ma miejsce na ulicach.
Kierując się do centrum zobaczyłam, że główne ulice zasypane są piaskiem i zagrodzone, a w środku zamknięty jest byk – podobnie jak w Moicie, tylko w biały dzień. Dlatego mogłam zrobić lepsze zdjęcia. Doskonale widać tutaj, że tourada odbywa się w centrum życia publicznego – na ulicy. Mieszkańcy wychodząc z domów, muszą się liczyć z tym, że mogą mieć bliskie spotkanie z bykiem.
Zza drewnianego płotu można obserwować całą akcję starcia człowieka i byka. Touradzie przyglądają się starzy, młodzi i rodziny z dziećmi. Niektórzy mieszkańcy nie muszą wychodzić z domu, a właściciele sklepików i kawiarni wychylają się zza drzwi, aby zobaczyć jak potoczy się sytuacja. W bezpośredniej konfrontacji z bykiem biorą udział przypadkowi mężczyźni, którzy akurat przeskoczyli przez płot i chcą się zmierzyć ze zwierzęciem trenując swój refleks. Adrenaliny więc nie brakuje.
Na poniżym zdjęciu widać mężczyzn ubranych w specjalne stroje przygotowane do walki z bykiem. Część tourady ma tutaj bowiem charakter pokazu. Mężczyźni na koniach mają na celu złapać byka za rogi i robią w tym celu różne akrobacje. Przez pozostałą część popołudnia byk biega swobodnie po ogrodzonych ulicach. Tak właśnie celebruje się różnego rodzaju portugalskie święta.
Po spędzeniu kilku godzin na wydarzeniu udałam się na spacer po miejscowości. Okazało się, że jest to bardzo przyjemne ciche miejsce z ładną promenadą i parkiem wzdłuż rzeki. Vila Franca de Xira leży bowiem przy nad Tagiem tak samo jak Lizbona.
Out Jazz
Portugalskie święta obfitują również w muzykę na żywo. W Lizbonie pełno jest ulicznych grajków oraz lokali, do których można wejść, posłuchać muzyki na żywo, a nawet samemu dołączyć do grających. Jeśli więc lubicie muzyczne festiwale i dobrą muzykę, a szczególnie tą jazzową, to Out Jazz z pewnością Wam się spodoba. Jest to bowiem cykl niedzielnych koncertów jazzowych, które odbywają się co weekend przez całe lato w różnych miejscach w Lizbonie na świeżym powietrzu. Najczęściej są to parki miejskie. Wstęp na nie jest całkowicie bezpłatny. Jest to więc świetny sposób na spędzenie wieczoru w gronie znajomych i relaks przy muzyce. Na Out Jazz leci przede wszystkim muzyka jazzowa w różnych formach. Spotkałam się też jednak z dużą ilością muzyki elektronicznej. Koncerty zaczynają się około 18:00 i kończą o 22:00. Wtedy ludzie zaczynają się rozchodzić, jedni kierują się do domów, dla innych natomiast to dopiero początek wieczoru.
Na Out Jazz bardzo mi się podobało i to nie tylko dlatego, że lubię takie festiwale. Uważam bowiem, że wydarzenie było zorganizowane na wysokim poziomie. Głównie dzięki świetnej muzyce na żywo, możliwości poznania nowych ciekawych wykonawców w pięknym zielonym otoczeniu lizbońskich parków.
